بازیابی ولت یا کیف پول رمزارز

قبل از آنکه وارد بحث اصلی این گام شویم به نظرم می بایست دانش خود را در زمینه ساخت و مدیریت ولت ها و حساب های کاربری خود در اینترنت و دنیای سایبریِ امروز بالاتر ببریم.

تصور کنید که اپلیکیشن اینستاگرامی که روی گوشی موبایلتان نصب کرده بودید به هر دلیلی پاک یا حذف شود یا اصلاً گوشی موبایل یا کامپیوترتان طوری خراب شود که دیگر نتوانید به اطلاعات داخل آن دسترسی داشته باشید. در این مواقع ممکن است تمام یا قسمتی از اطلاعات شما برای همیشه از دست برود. یا ممکن است بتوانید تمام یا قسمتی از اطلاعات خود را در یک گوشی موبایل یا کامپیوتر دیگر، بازیابی یا ریکاوِری (Recovery) کنید.

از همان اول به فکر روزِ بازیابی باشیم

برای اینکه بتوانید در آینده و در زمان های بحرانی، حساب های کاربری خود در شبکه های اجتماعی یا ایمِیل یا کیف پول ارز دیجیتال خود را بازیابی و اِحیا کنید می بایست از همین امروز به فکر آن موقع باشید. در خصوص حساب کاربری یا اِکانتِ (Account) ایمیل یا شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، فیسبوک، توئیتر و پیام رسان ها نظیر واتس اپ، تلگرام یا… معمولاً از طریق یکی از روش های زیر می توانید مجدداً در یک گوشی موبایل یا کامپیوتر، وارد حساب خود شوید:

• از طریق نام کاربری (یوزِر نِیْم Username) و رمز عبور (پَسوُرْد Password)
• از طریق شماره موبایل شخصیِ خود (شماره موبایلی که سند مالکیت آن به نام خود شماست)
• از طریق ورود دو مرحله ای (2FA) و با رمز یک بار مصرف (One-Time Password – OTP)
• از طریق عبارت یادآور (Mnemonic Phrases)
• در برخی موارد از طریق کارت شناسایی (نظیر کارت ملی، کارت اقامت، پاسپورت و…)
• از طریق ترکیبی از روش های بالا

همانطور که مشاهده می کنید، باید از همان روز اولِ ساختِ ولت یا حساب کاربری، عبارت یادآور یا نام کاربری و رمز عبور خود را به خاطر بسپاریم یا در جایی امن از آن نگهداری نمائید. یا اینکه از سیم کارتی که به نام خودتان خریداری کرده اید استفاده نمائید تا در صورت عدم دسترسی به سیم کارت یا مفقود شدنِ آن و در نتیجه، عدم دسترسی به حساب کاربری ای که به کمک آن سیم کارت ساخته بودید، بتوانید با مدارک شناساییِ معتبر، سیم کارت خود را مجدداً از اپراتور تلفن همراه مربوطه دریافت نمائید.

از طرف دیگر باید در حفظ و نگهداری اطلاعات مربوط به ورود دو مرحله ای بسیار کوشا و هوشیار باشیم چراکه اگر به نرم افزارها یا ابزارها یا اطلاعاتِ روش ورود دو عاملیِ خود دسترسی نداشته باشیم، شاید دیگر هیچوقت نتوانیم به حساب خود دسترسی پیدا کنیم!

در خصوص ساخت حساب های بانکی یا حساب هایی که نیاز به احراز هویت دارند، حتی اگر در آینده نام کاربری و رمز عبور خود را نیز فراموش کنید، می توانید دوباره با مراجعه به بانک یا اپلیکیشن یا وبسایت مربوطه، یک بار دیگر از طریق احراز هویت با مدارک شناساییِ معتبر، برای دریافت نام کاربری و رمز عبور جدید، اقدام نمائید.

وقتی در مورد احراز هویت صحبت می کنیم باید بدانیم که اغلب، احراز هویت از طریق یک کارت شناسایی مانند کارت ملی، گذرنامه (پاسپورت)، کارت اقامت، گواهینامه رانندگی و به شکل کلی، کارت شناسایی ای که یک دولت یا یک سازمان آن را صادر کرده باشد، انجام می پذیرد.

ساختِ برخی از حساب های کاربری مانند حساب کاربری اینترنتْ بانک، از طریق احراز هویت انجام می گردد و اگر زمانی به هر دلیلی نام کاربری و رمز عبور خود را فراموش کرده باشید، می توانید مجدداً با گذراندن مراحل احراز هویت، به حساب کاربری خود دسترسی داشته باشید. از آنجا که اغلب وبسایت ها یا اپلیکیشن های مختلف تحت قوانین بین المللی و یا قوانین کشور خود، امکان ارائه خدمات به برخی از کشورها یا ملیت های مشخص را، به دلایلی مثل تحریم، مبارزه با پولشویی یا…  ندارند، می بایست در هنگام ساختن چنین حساب هایی دقت و هوشیاری بسیار زیادی به کار بریم تا از قفل شدن یا تحریم شدنِ دارایی های خود در آینده پیشگیری کنیم. البته اغلب چنین خدمات یا سرویس هایی همان ابتدا و هنگام ثبت نام، این هشدار و یادآوری را به شما انجام می دهند و یا اصلاً اجازۀ ساخت اکانت را به افرادِ تحریم شده یا افرادی با ملیتِ کشورهای تحریم شده نمی دهند.

در خصوص ثبت نام برای یک حساب ایمیل، یا وَلِتِ رمزارز یا حساب شبکه های اجتماعی، یا پیام رسان ها، اغلب، چنین احراز هویتی انجام نمی پذیرد و میلیارها انسان در سراسر جهان بدون احراز هویت می توانند چندین حسابِ ایمیل یا ولت یا اکانت شبکه اجتماعی برای خود بسازند اما در این حالت، مسئولیت حفظ و نگهداری از نام کاربری و رمز عبور، عبارت یادآور و… به عهده خود شماست و اگر زمانی این اطلاعات مهم را فراموش کنید یا به آن دسترسی نداشته باشید، هیچ شخص یا شرکتی نمی تواند حساب شما را به شما بازگرداند.

چند پیشنهاد در مورد ساخت یا مدیریت ولت و حساب کاربری

پیشنهادات من در خصوص انواع ولت و حساب های کاربری به شرح زیر است:

پیشنهاداتی در خصوص سرویس های ایمیل و شبکه های اجتماعی

ترجیحاً از شماره موبایل برای ثبت نام، ورود مجدد به حساب کاربری و تایید دو مرحله ای استفاده ننمائید. اگر قبلا شماره موبایل خود را به این اپ ها یا وبسایت ها ارائه داده اید، ابتدا ورود دو مرحله ای خود را روی Google Authenticator یا Microsoft Authenticator تنظیم یا فعال نمائید و سپس شماره موبایل خود را از حساب کاربری خود پاک یا حذف نمائید.

پیشنهاداتی در خصوص پیام رسان ها

در اغلب پیام رسان ها مجبوریم از یک شماره موبایل جهت ثبت نام و ساخت اکانت استفاده نمائید. پس دقت داشته باشید که از شماره مویایلی استفاده نمائید که سند مالکیت آن به نام خود شما باشد. ضمناً ورود با رمز عبور (یا پین کد Pin Code) یا ورود دو مرحله ای را برای پیام رسان خود فعال نمائید. اگر مایل بودید می توانید از پیام رسان هایی استفاده کنید که بدون شماره موبایل، امکان ساخت اکانت را می دهند!

پیشنهاداتی در خصوص ولت رمزارز

علاوه بر نکات امنیتی که در گام 14 به آنها اشاره کردم:

اگر مایل بودید، افراد امین خود را از محل نگهداری کلمات احیا با خبر کنید و

روش ساخت و بازیابی ولت رمزارز را به افراد امین و مورد اعتماد خود آموزش دهید.مهدی بیک محمد لو

تا در صورت لزوم بتوانند کیف پول شما را برای شما یا به نیابت از شما بازیابی نمایند. در غیر این صورت ممکن است نه شما و نه عزیزان شما، هیچگاه به دارایی های رمزارزی شما دسترسی پیدا نکنند.

بازیابی کیف پول رمزارز

بسیار خُب، از همان اول به فکر روزِ بازیابی بودیم و نکاتی که در گام های مختلف بیان کردم را همواره رعایت کردیم اما در دنیای دیجیتال به روش های مختلف و در شرایط گوناگونی که گاهی حتی قابل پیش بینی هم نیستند ممکن است اپ ولت، گوشی موبایل، کامپیوتر یا حتی کیف پول سخت افزاری ما، خراب یا مفقود شود. برای ما هیچ جای نگرانی نیست چون از قبل به فکر چنین روزی بوده ایم. بلافاصله به عبارت یادآورِ کیف پول ارز دیجیتال خود که در جایی امن از آن نگهداری می کنیم مراجعه و ولت خود را از طریق زیر بازیابی می نمائیم:

• اپ ولت مورد نظر را نصب می کنیم.
• اینبار به جای انتخاب گزینۀ ساخت ولت جدید (Create a new wallet)، عبارتِ «یک ولت دارم» (I already have a wallet) یا بازیابی ولت (Recover a wallet) یا وارد کردن ولت (Import a wallet) یا وارد کردن از طریق عبارت یادآور (Import via mnemonic phrase) یا جملاتی مشابه را انتخاب می نمائید.
• کلمات یادآور را به همان ترتیبی که قبلا یادداشت کرده بودیم، تایپ می کنیم.
• در برخی از کیف پول ها با نوشتن سه حرفِ اول از هر کلمه، بقیۀ حروف آن کلمه به شکل خودکار تایپ می شود. اینکه چرا برای عبارت یادآور، همان سه حرف اول هر کلمه کافی است، می تواند یک موضوع جالب و البته سرگرم کننده، برای تحقیق شما عزیزان باشد. نتایج تحقیقات خود را در قسمت دیدگاه های پایین همین صفحه یا برای من ارسال کنید: mahdibml@mahdibml.com
• هنگام تایپ یا نوشتن عبارت یادآور مراقب هستیم که در اطراف ما دوربین مدار بسته ای روی صفحه گوشی یا مانیتور یا کیف پول سخت افزاری ما متمرکز باشد.
• هنگام تایپ یا نوشتن عبارت یادآور دقت داریم که هیچ اپلیکیشن یا نرم افزاری از روی صفحه نمایش یا مانیتور، تصویربرداری نکند!
• از یک صفحه کلیدِ (کیبورد Keyboard) امن برای نوشتن یا تایپ کردن عبارت یادآور استفاده می کنیم. در گوشی های موبایل از کیبوردی استفاده می کنیم که از همان روز اول، روی گوشی موبایل نصب بوده است. برخی افراد ممکن است به مرور زمان، کیبورد دلخواه خود را روی گوشی نصب کرده باشند. این اپلیکیشن ها معمولاً ابزار مناسبی برای نوشتن یا تایپ عبارت یادآور یا رمزهای عبور نیستند. برخی از این اپ ها بدون آنکه شما متوجه شوید، اطلاعات تایپ شده توسط شما را ثبت (کی لاگِر Key Logger) و به یک هکر ارسال می نمایند تا در زمانی مناسب اقدام به سرقت اطلاعات یا رمزارزهای شما کنند. بدون آنکه حتی حدس بزنید از کجا ممکن است مورد سرقت واقع شده باشید.

بعد از یادداشت کلمات، به مرحله بعد می رویم. اما اگر با پیغام خطا مواجه شدیم احتمالاً این موارد را باید دوباره بررسی نمائیم:

• ممکن است کلمات را به همان ترتیبی که قبلا یادداشت کرده بودیم، ننوشته باشیم.
• ممکن است یک یا چند کلمه را تایپ نکرده باشیم.
• ممکن است در نوشتن کلمه ای، اشتباه نگارشی یا خطای املایی داشته باشیم.
• معمولاً بین هر دو کلمه فقط به اندازۀ 1 فاصله (Space) باید فضای خالی وجود داشته باشد.

در صورت موفقیت، به مرحله بعد می رویم. در برخی ولت ها باید یک نام دلخواه و یک رمز عبور برای ولت انتخاب کنیم. اگر زمانی این نام و رمز را فراموش کردید می توانید اپ ولت را از روی گوشی حذف و مجدداً نصب کنید و مراحل بازیابی را دوباره انجام دهید و یک نام و رمز دلخواه دیگر برای ولت خود انتخاب نمائید.

در حقیقت مهمترین اطلاعاتی که در خصوص کیف های رمزارزی وجود دارد همان عبارت یادآور است. نام و رمز یک کیف، تنها برای امنیت بیشتر هنگام استفاده از کیف می باشد. ضمناً این نام و رمز را نباید با نام کاربری و رمز عبور یک حساب کاربری، اشتباه گرفت. ممکن است در ولت های مختلف نام و رمز الزامی نباشد. اما فعالسازی رمز یا پین کُد برای ورود به ولت می تواند به امنیت دارایی های رمزنگاری شدۀ شما کمک کند.

نهایتاً صفحه اول ولت خود را مشاهده خواهید کرد. باید کمی صبر کنید تا ولت با بازخوانی و فراخوانیِ دارایی های شما از بلاکچین های مختلف، موجودی هر رمزارز را برای شما نمایش دهد.

سایر نکات مهم در بازیابی کیف پول ارز دیجیتال

معمولاً بعد از آنکه ولت خود را با موفقیت بازیابی می کنید باید کمی صبر کنید تا ولت با بازخوانی و فراخوانیِ دارایی های شما از بلاکچین های مختلف، موجودی هر رمزارز را برای شما نمایش دهد. اما ممکن است برخی از توکن هایی را که قبلا به شکل دستی و دلخواه (Custom Tokens) در کیف پول خود وارد کرده بودید را در لیست رمزارزهای خود نبینید. اینجا نیز می بایست توکن های پنهان را به شکل دستی، وارد (Import Custom Tokens) یا نمایان سازید. سطح مبحث وارد کردن توکن های دلخواه کمی بالاتر از سطح مطالب این گام می باشد و شما عزیزان می بایست با تحقیق، آموزش یا مشاوره، به این مبحث نیز مسلط شوید.

از طرف دیگر ممکن است توکن هایی را ببینید که هیچ وقت آنها را نخریده بودید! تعجب نکنید، بسیاری از این توکن ها هَرزارز یا دِدکوین می باشند که در طی سال توسط پروژه های بلاکچینی، به شکل رایگان برای تعدادی از ولت های تصادفی، ارسال می گردند. تعداد انگشت شماری از آنها نیز بخاطر نگهداریِ برخی از رمزارزها در ولت شما، به عنوان پاداش، به شما عرضه شده. به عنوان مثال قبلاً توکنی تحت عنوان APENFT با نمادِ NFT به دارندگان کوینِ Tron با نماد TRX پاداش داده شد.

به شکل کلی به توزیع رایگانِ توکن، اِیْرْدِراپ (Airdrop) می گویند. بررسیِ ریسک و خطرِ استفاده از توکن های جدیدی که در ولت خود مشاهده می کنید بسیار مهم می باشد چون ممکن است با سوآپ یا فروش برخی از آنها، دارایی های دیگر شما هم از دست برود! پس با تحلیل فاندامنتال و بررسی ایردراپ های مربوط به هر کدام از آنها، هوشمندانه عمل کنید.

همانطور که در بخش «اطلاعات جانبی مهم در مورد هر ولت رمزارز» از گام 14 اشاره کردم، ممکن است در کنار هر سری عبارت یادآور، یک یادداشت مرتبط با آن هم از قبل نگهداری کرده باشیم. این یادداشت حاوی اطلاعات وب سایت ها، صرافی های داخلِ ولت ها، و اپ ولت های دیگری است که از طریق همین عبارت یادآور قابل بازیابی یا بهره بردای هستند. در نتیجه حین بازیابی یا پس از بازیابی، این اطلاعات را نیز مد نظر قرار دهید.

اکنون که یاد گرفتیم چگونه یک کیف پول ارز دیجیتال بسازیم و آز آن استفاده و مراقبت کنیم، نوبت به آن می رسد که در گام های 18 تا 21 یاد بگیریم چگونه بیتکوین یا هر رمزارز دیگر را بخریم.