بلاکچین به زبان خیلی ساده

 

معنی لغوی بلاکچین، زنجیرۀ بلوک است (Block به معنی بلوک و Chain به معنی زنجیره)

در ساده‌ترین تعریفِ ممکن، می‌توان گفت بلاکچین، محل ذخیره‌سازی اطلاعات می‌باشد. همانطور که یک فلش مموری و یا یک هارد اکسترنال و یا یک سرویس ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storage، مانند گوگل درایو و …) برای ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده می‌شوند از بلاکچین هم برای نگهداری اطلاعات و داده‌ها استفاده می‌گردد. اما با تفاوت‌های اساسی و بسیار!

همان فلش مموری را در نظر بگیرید. همه اطلاعاتِ روی فلش مموری در یک جا (به شکل متمرکز) و درون چیپست‌های حافظۀ درون آن ذخیره می‌شود.

در روشهای‌های جدیدتر مانند ذخیره‌سازی ابری، اطلاعات یا پایگاه داده (Database) شما روی هاردهای متعلق به شرکت‌هایی مثل گوگل (Google Drive)، مایکروسافت (Microsoft OneDrive)، ایسوز (Asus WebStorage) و یا هروکو (Heroku) در مکانهای مختلف سراسر دنیا همراه با یک یا چند نسخه پشتیبان ذخیره می‌شود. در حقیقت بر خلاف فلش مموری و هارد، اطلاعات در سراسر شبکه‌ای از هاردها و سایر ابزارهای ذخیره‌سازیِ آن شرکت ها نگهداری می‌شوند. در اینجا نیز مدیریت، مالکیت و ادارۀ امور به شکل متمرکز در اختیار همان شرکت هاست.

در هر دو روش بالا امکان پاک کردن و تغییر اطلاعات توسط شما وجود دارد و اگر بدشانس باشید ممکن است حتی هکرها آنها را برای همیشه از بین ببرند و یا بدون آنکه متوجه بشوید آنها را تغییر بدهند و آن اطلاعات را نامعتبر بسازند.

از طرف دیگر صحت اطلاعات را فقط خود شما می‌توانید تایید کنید و اگر آن اطلاعات (به طور مثال دیتابیسِ نرم افزار حسابداری شرکت شما، اطلاعات تاریخ تولد افراد و مدارک تحصیلی ایشان و یا لیست دارایی‌ها و …) در معرض دید و دسترسی افراد دیگری هم باشد آنها صحت اطلاعات را نمی‌توانند تایید کنند! حتی در مواجه با اطلاعات قدیمی تر ممکن است خود شما هم آنها را به یاد نداشته باشید و به اعتبارشان شک کنید!

قبل از بررسی بلاکچین، نوع دیگری از ذخیره‌سازی اطلاعت را هم که از قدیم تا به امروز رایج بوده باید توضیح دهیم. همانطور که می‌دانیم در شرکت‌ها و کسب‌وکارها از دفترکل (Ledger، چه به شکل دفتر بزرگ کاغذی و چه به شکل پایگاه داده نرم افزار حسابداری) برای ثبت و نگهداری و بایگانیِ اطلاعات و تراکنش‌های مالی استفاده می‌کنند. این دفاتر کل به شکل متمرکز نزد فرد یا شرکت نگهداری می‌شود و شاید نسخه‌های مشابهی از آن به عنوان نسخه پشتیبان در مکانهای دیگری هم تکثیر گردد (Backup).

ممکن است افرادِ مختلفی به این دفاتر دسترسی داشته باشند و هر بار بر حسب نیاز یک ردیف (Record) به لیست ردیفهای قبلی اضافه کنند.
اینکه آیا این افراد، مجاز به افزودن ریف باشند یا نه توسط یک ناظر (شرکت، صاحب کسب‌وکار، بانک و …) تعیین می‌شود.
اینکه اطلاعات وارد شده صحیح است یا عَمدَن یا سَهوَن غلط باشد نیز به سادگی قابل ردیابی نیست.
اگر ردیف یا ردیفهای اطلاعاتِ وارد شده غلط باشد، تمامِ جمع و تفریقهای بعد از آن (ستونهای بدهکار و بستانکار) غلط خواهد شد مگر آنکه تمام اطلاعات از اولین ردیف تا آخرین ردیف مجددن بازنگری و اصلاح شود که معمولن این کار به علت زمانبر بودن، خطاهای انسانی و یا فقدان اسنادِ کافی، بیهوده است و یا نتایج قابل اعتماد ندارد.
بعد از مفقود شدنِ این دفتر معلوم نیست که دفتر دیگری به عنوان پشتیبان وجود داشته باشد یا خیر.
اگر نسخه یا نسخه‌های پشتیبان هم وجود داشته باشد معلوم نیست آیا اطلاعاتش معتبر و قابل استناد و به روز است یا خیر.

اما بلاکچین چگونه اطلاعات را ذخیره می‌کند؟

بلاکچین یکی از انواع دفترکل «غیرمتمرکز»، بر اساس تایید و نظارت جامعه، برای نگهداریِ «دائمیِ» اطلاعاتِ تثبیت شده و به هم پیوسته است. به عبارت فنی تر، بلاکچین یکی از انواع دفترکل توزیع شده (Distributed Ledger) مبتنی بر «اجماع» است که در آن هر ردیفِ جدیدی از اطلاعات (بلوک/بلاک) ردپایی رمزنگاری‌شده (هَش Hash) از بلوک قبلی در خود دارد.

اگر علاقه‌مند شدید در مورد جزئیات بلاکچین بیشتر بدانید به مقاله «بلاکچین چیست؟» مراجعه کنید.